bijzonder onderwijs 1.0
(wetenschap; onderwijs en opvoeding; (vooral) in Nederland. Het begrip wordt soms verward met wat in Nederland wordt aangeduid als "speciaal onderwijs" en in België als "buitengewoon onderwijs".)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Bijzonder onderwijs…
is onderwijs; is een handeling
- [Overtuiging of levensbeschouwing] wordt gegeven vanuit een specifieke, godsdienstige, levensbeschouwelijke of pedagogische visie
- [Handelende persoon] wordt gegeven door leerkrachten in dienst van scholen die worden opgericht en bestuurd door particulieren of een niet-gouvernementele instantie
- [Onderscheid of tegenstelling] wordt onderscheiden tegenover het openbaar onderwijs
Algemene voorbeelden
Bijzonder onderwijs. De eerste rechtvaardiging voor onderwijs op religieuze grondslag, het idee dat godsdienst de mens kennis geeft die de wetenschap niet kan bieden, is volgens hem terecht goeddeels verlaten.
Openbaar en bijzonder onderwijs. Er wordt in Nederland onderscheid gemaakt tussen openbare en bijzondere scholen […]. De overheid betaalt voor beide soorten onderwijs. Daarvoor moeten scholen voldoen aan voorwaarden. Zo moet het onderwijs van voldoende kwaliteit zijn. Ook zijn er bijvoorbeeld eisen voor het minimum aantal leerlingen, de bevoegdheid van leraren en het aantal uren onderwijs [...]. Bijzondere scholen geven les vanuit een bepaalde richting, dat is een godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuiging. Een bijzondere school komt meestal tot stand, omdat ouders behoefte hebben aan een school van een bepaalde godsdienstige of pedagogische richting.
Een deel van de arbeidersklasse werd aangetrokken door het socialisme en organiseerde zich in werkliedenverenigingen en vakbonden. Katholieke arbeiders organiseerden zich apart onder invloed van de rooms-katholieke Kerk met name in het zuiden van het land. Om hun ideeën naar buiten te brengen gebruikten deze groepen eigen communicatiemiddelen als dagbladen en organiseerden zij bijeenkomsten om een gevoel van saamhorigheid te bevorderen. Deze groepen ontwikkelden een dubbele identiteit: naast een verbondenheid met de Nederlandse natie ontstond een tweede loyaliteit aan de eigen 'kring'. Bijzonder onderwijs droeg hieraan in een belangrijke mate bij.
In zo'n samenwerkingsschool wordt openbaar en bijzonder onderwijs gegeven.
Soms worden leerlingen via quoteringsregelingen of postcoderegelingen verdeeld over scholen voor openbaar en bijzonder onderwijs.
bijzonder onderwijs 2.0
(wetenschap; onderwijs en opvoeding; (vooral) in Nederland. Het begrip wordt soms verward met wat in Nederland wordt aangeduid als "speciaal onderwijs" en in België als "buitengewoon onderwijs".)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Bijzonder onderwijs…
is een deel van een onderwijsstelsel
- [Geheel] is een onderdeel van een geheel van inrichtingsvormen voor onderricht
- [Eigenschap of hoedanigheid algemeen] heeft een specifieke, godsdienstige, levensbeschouwelijke of pedagogische grondslag, en wordt, onder voorwaarden, mede bekostigd door de overheid
- [Handelende persoon] wordt georganiseerd door onderwijsinstellingen die worden opgericht en bestuurd door particulieren of een niet-gouvernementele instantie
- [Onderscheid of tegenstelling] onderscheidt zich van het openbaar onderwijs door een specifieke, godsdienstige, levensbeschouwelijke of pedagogische grondslag, en de oprichting en het bestuur door particulieren of een niet-gouvernementele instantie
Algemene voorbeelden
Binnen het bijzonder onderwijs zijn er verschillende - levensbeschouwelijke en pedagogisch-didactische - richtingen. Ondanks het proces van secularisatie en ontzuiling dat zich de afgelopen decennia in de Nederlandse samenleving heeft voltrokken, is de verdeling van scholen naar openbaar en bijzonder en binnen die laatste naar 'richting' of denominatie goeddeels hetzelfde gebleven. Het percentage confessionele scholen (rooms- katholiek en protestants-christelijk) nam iets af, het percentage overig bijzondere scholen - waaronder veel zogenoemde traditionele vernieuwingsscholen (dalton, jenaplan, montessori, vrije school) en ook enkele nieuwe richtingen (islamitische scholen, hindoestaanse scholen) vallen - nam toe van 2% in 1975 tot 8% in 1997.
Nederland heeft een onderwijsstelsel dat bijzonder is in Europa. Vooral de financiële gelijkstelling tussen het openbaar en bijzonder onderwijs valt daarbij op.
De Grondwet kent openbaar en bijzonder onderwijs en het is van tweeën één: òf openbaar en onder verantwoordelijkheid van de overheid, òf bijzonder en onder verantwoordelijkheid van een vereniging of stichting van burgers.
Het universitair onderwijs oogt universeel. Juridisch gezien is dat een valse schijn. De schoolstrijd heeft Nederland opgezadeld met een onderscheid tussen openbaar en bijzonder onderwijs. Universiteiten zijn daardoor in hun doen en laten verschillende organisaties in juridisch perspectief. De Radboud Universiteit is net als de Tilburg University en de Vrije Universiteit Amsterdam te beschouwen als bijzondere universiteit.
bijzonder onderwijs 3.0
(wetenschap; onderwijs en opvoeding; (vooral) in Nederland. Het begrip wordt soms verward met wat in Nederland wordt aangeduid als "speciaal onderwijs" en in België als "buitengewoon onderwijs".)
Semagram (extra betekenisinformatie)
Bijzonder onderwijs…
is een opleiding
- [Deel] bestaat uit een combinatie van vakken die samen een erkend leerplan vormen en waarbij sommige vakken afhankelijk van inhoud en/of toegepaste didactiek uitdrukking geven aan een specifieke, godsdienstige, levensbeschouwelijke of pedagogische visie
- [Plaats] wordt gevolgd aan een onderwijsinstelling voor bijzonder onderwijs
Algemene voorbeelden
Meer dan zeven op de tien leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs volgen bijzonder onderwijs, een school met een godsdienstige of levensbeschouwelijke grondslag. Dat aantal is al decennialang stabiel, blijkt uit een vergelijking van het CBS. Wel is het aantal voortgezet onderwijs-leerlingen dat bijzonder onderwijs volgt gedaald sinds de jaren negentig. Ook zijn er minder scholieren die een katholieke basisschool bezoeken, maar juist meer die onderwijs volgen aan een basisschool met een niet-katholieke of protestants-christelijke achtergrond. Hieronder vallen onder meer islamitische en vrije scholen.